Türkiye, Kripto Benimsemesinde MENA Başkanı Oldu: Manası Ne?

Kısa müddet evvel yayınlanan Chainalysis 2023 Kripto Para Coğrafyası raporu, dünya genelinde kripto para ünitesinin tabandan benimsenme oranının en yüksek olduğu ülkeleri araştırıyor. Çalışmada araştırmacılar her ülke için, kişi başına satın alma gücü paritesi (PPP) ve öteki ilgili ölçütlere nazaran ağırlıklandırılmış on-chain kripto faaliyeti ve hacmine dayalı bir puan hesapladı. Sonuç olarak şirket, en gelişmiş kripto para piyasalarına sahip en varlıklı, en büyük ekonomileri listelemek yerine, sıradan insanların kriptoyu en çok benimsediği ülkeleri sıraladı. Türkiye, 2023 Global Kripto Benimseme Endeksi’nde değerli bir yer edinmiştir. Ülke, Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) ülkeleri ortasında kripto para ünitesinin tabandan benimsenmesinde önder bir pozisyonu temsil ediyor, bu nedenle araştırma bulgularına ve bunların Türkiye’nin Müslüman nüfusu için ne manaya geldiğine bir göz atalım…

Kripto benimsemesinde MENA lideri

Chainalysis, genel endekste Türkiye’yi tüm ülkeler ortasında 12. sıraya yerleştirdi. MENA ülkesi, alınan merkezi kıymette 11., alınan ferdî merkezi pahada 9., eşler ortası (P2P) borsa süreç hacminde 35. ve hem merkezi olmayan finans (DeFi) yoluyla alınan bedelde hem de ferdi DeFi protokollerinde 12. sırayı elde etti. Tıpkı bölgeden Chainalysis birinci 20 sıralamasına girmeyi başaran başka tek ülke, endekste 20. sırada yer alan Fas’tır. Türkiye birebir vakitte ham süreç hacmine nazaran kripto varlıklar için dördüncü en büyük pazar pozisyonunda. Türkiye’deki olumlu gelişmeler, piyasada olumsuz eğilimlerin daha bariz olduğu bir periyoda denk geliyor. Chainalysis’in bilgilerine nazaran, tabandan kripto varlıkların benimsenmesi 2023’ün 1. çeyreği ve 2023’ün 2. çeyreğinde yıllık bazda (YoY) azaldı.

Bununla birlikte, FTX fiyaskosunun piyasada hasara yol açtığı 2022’nin sonlarından bu yana bir ölçü toparlanma oldu. Bununla birlikte, endeksin puanı hala 2021’in 2. çeyreğinde kaydedilen tüm vakitlerin en yüksek düzeyinden uzak. İncelenen periyotta, toplam taban benimsemesinin 2020’nin 3. çeyreğindeki düzeyin üzerinde kaldığı tek ülke kategorisi, nüfusun yaklaşık %40’ını temsil eden alt-orta gelirli (LMI) ülkeler oldu. Chainalysis, geçtiğimiz yıl bu alanda en yüksek güzelleşme oranlarını bu ekonomilerde ölçtü. Araştırmacılara nazaran bu, kripto varlık beklentileri için gelecek vaat eden bir trend. Tahlillerine nazaran, bu kategoriye giren ülkeler ekseriyetle yükselişte ve son birkaç on yılda dinamik, büyüyen sanayilere ve nüfusa sahip değerli bir ekonomik kalkınma geçirmiş durumda.

Merkezi kripto borsası faaliyetleri baskın

Türkiye’de merkezi borsa (CEX) faaliyetleri %58,9’luk pazar hissesiyle daha baskın görünmektedir. Buna karşılık, merkezi olmayan borsalar (DEX’ler) ülke vatandaşlarının faaliyetlerinin sırf %34,5’ini oluştururken, “Diğer” ve “Diğer DeFi” kategorileri sırasıyla %2,5 ve %4,1’i oluşturmaktadır. Araştırmacıların tahliline nazaran bu eğilim, Ağustos 2023’te Türk Lirası’nın enflasyon oranının yaklaşık %60’a ulaşmasıyla birlikte, ülke vatandaşlarının para ünitesindeki devalüasyona karşı koymak için dijital varlıklar edinmeye daha fazla odaklanmasından kaynaklanıyor. Birçok vatandaşın TL’lerini USDT ve öteki sabit coinlere dönüştürmesinin yanı sıra Türkiye, web trafiğine nazaran NFT faaliyetlerinde de MENA önderi pozisyonunda.

Müslümanların kriptoyu kucaklamasına yardımcı olmak

Kriptonun tabanda benimsenmesi açısından Türkiye, daha fazla vatandaşının kripto varlıkları benimsemesine yardımcı olabilecek olumlu eğilimleri sürdürüyor. Lakin, ülkenin yaklaşık 85 milyon ile dünyanın en büyük sekizinci Müslüman nüfusuna sahip olduğu düşünüldüğünde, bu kripto para ünitelerinin İslami finans şemsiyesi altında faaliyet göstermesi gerekiyor. Bu, Müslümanların merkezi olmayan uygulamaları (dApps) kullanırken riba yahut etik olmayan iş uygulamaları üzere haram faaliyetlere katılmak zorunda kalmamalarını sağlayan Şeriat uyumluluğudur.

Şeriata uygunluğunu kanıtlamak isteyen çağdaş kripto projeleri, dünyanın önde gelen Müslüman otoriteleri tarafından verilen bir Fetva almalıdır. Bu fetvalar, İslami finans alanında geniş tecrübeye sahip tanınmış akademisyenler tarafından verilir ve böylelikle projenin güvenilirliğini artırır. Bir projenin Blockchain ve kripto ortamında kripto bir varlık olarak nitelendirilip nitelendirilmediğini kıymetlendirir ve İslami unsurlarla uyumlu bir sertifika düzenlerler. Bu türlü bir Fetva, bir projenin helal bir varlık olmak için tüm kriterleri karşıladığını gösterir ve Müslüman topluluğa Dijital Çağ için kullanıcılar ortasında sıkıntısız süreçleri kolaylaştıran bir finansal araç sunar. Islamic Coin Kurucu Ortağı Mohammed AlKaff AlHashmi, şunları söylüyor:

Şeriata uygun projeler, özünde Müslüman toplum düşünülerek tasarlanır. Fakat bu, bir projenin hizmet etmeyi amaçladığı tek kitlenin Müslüman toplumu olduğu manasına gelmez. İslam’ın prensipleriyle uyumlu olması Müslümanlar için uyumluluğu garanti ederken, etik, şeffaflık ve yeniliği teşvik eden bir finansal çerçevede bedel gören herkes için üniversal bir cazipliği olduğuna inanıyorum.  Bu halde, kıymet teklifimizi geliştirmek ve geniş bir insan kümesine hitap etmek için kripto meraklısı ve kripto meraklısı olmayan kitleler ortasında bir köprü vazifesi de görüyor.

Türkiye’de ve ötesinde şeriat uyumlu finans

Şeriata uygunluk ve etik öncelikli finansal ekosistem, Türkiye’den ve ötesinden daha fazla Müslümanı İslam’ın prensipleriyle uyumlu bir halde kriptoya dahil etmeyi amaçlamaktadır. Bunu yapmak, birçok ülke ve bölgede kripto para ünitesinin tabandan benimsenmesini potansiyel olarak hızlandırabilir. Bu eğilimler devam ettikçe, Türkiye’nin BTC ve altcoinleri tabandan benimsenmesi alanındaki öncü rolü, kültürel ve dini kıymetleri korurken kripto para ünitelerini finansal sistemlerine dahil etmeyi amaçlayan uluslar için bir model haline gelebilir.