Tezos: Blokzincir, Yönetim ve XTZ Kullanımı

Tezos Nedir?

Tezos, karmaşık akıllı sözleşmeler ve merkeziyetsiz uygulamalar (dApp’ler) oluşturmak için tasarlanmış yenilikçi bir blokzincir platformudur. Bu platform, kullanıcıların kendi uygulamalarını geliştirmelerine ve dağıtmalarına olanak tanırken, aynı zamanda topluluk yönetimi ve protokol güncellemeleri konularında da benzersiz bir yaklaşım sunar. Tezos’un yerel kripto parası olan XTZ, platformda çeşitli işlevlere hizmet eder ve kullanıcıların ağın yönetiminde aktif rol almasını sağlar.

XTZ Nerede Kullanılır?

Yeterli miktarda XTZ token’ına sahip olan paydaşlar, “baker” olarak adlandırılır ve blokzincirde değişiklikler önerme yetkisine sahiptirler. Eğer önerilen değişiklikler topluluk tarafından onaylanırsa, bu değişiklikler test edilebilir ve etkinleştirilebilir.

• Yönetim: Token sahipleri, ağın geliştirilmesi ve yönetimi ile ilgili önemli kararlar alabilirler. Bu, teklifler sunmayı, değişikliklere oy vermeyi ve doğrulayıcılar için ödül mekanizmasını belirlemeyi içerir.
• Staking: XTZ token’ları, Tezos ağında staking yapmak için kullanılır. Token sahipleri, kendi tokenlarını teminat olarak kilitleyerek, işlemleri doğrulamakta ve bunun karşılığında yeni XTZ tokenları şeklinde ödüller alırlar.
• İşlem Ücretleri: XTZ, ağ üzerindeki işlem ücretlerini ödemek için kullanılır. Bu ücretler, doğrulayıcıların ödüllendirilmesi ve ağın güvenliğinin sağlanmasında önemli bir rol oynar.
• Yükseltmeler: Tezos, token sahiplerinin ağ yükseltmelerinin uygulanması konusunda oy verebildiği bir mekanizmaya sahiptir. Bir yükseltme kabul edildiğinde, doğrulayıcılar yeni yazılım sürümünü yükleyerek ağı desteklemeye devam edebilirler.

Tezos’un Kurucusu Kimdir?

Tezos, 2014 yılında Arthur ve Kathleen Breitman tarafından kurulan Dynamic Ledger Solutions adlı girişim aracılığıyla hayata geçirilmiştir. Ekip, Temmuz 2017’de o döneme kadar en büyük ICO olarak kaydedilen 232 milyon dolar (66.000 BTC ve 361.000 ETH) toplayarak bir ilk coin teklifi (ICO) gerçekleştirmiştir. ICO’nun ardından, Tezos protokolünü başlatmak amacıyla İsviçre merkezli Tezos Vakfı kurulmuştur.

Bu vakıf, ICO anlaşması gereği Tezos blokzincirine ait tüm fikri mülkiyet haklarını da içeren Dynamic Ledger Solutions’ı satın alma taahhüdünde bulunmuştur.

Tezos Nasıl Çalışır?

Tezos, “Liquid Proof of Stake” adı verilen bir Proof of Stake konsensüs algoritmasını kullanarak çalışır. Düğüm sahipleri, XTZ token’larını stake eder ve bunun karşılığında yeni XTZ tokenları ile ödüllendirilirler. Diğer Proof of Stake blokzincirlerinin aksine, Tezos düğüm sahipleri yalnızca kötü niyetli davranışlar için cezalandırılmakla kalmaz, aynı zamanda ağa aktif katılım gösterdikleri için ödüllendirilirler. Bu durum, önemli miktarda hesaplama gücü gerektiren Proof of Work tabanlı blokzincirlerine kıyasla çok daha düşük enerji tüketimi ile sonuçlanır.

Tezos protokolü, kendi kendini düzelten bir yapıya sahiptir ve XTZ sahiplerinin protokol değişiklikleri ve ağ geliştirme konularında kararlar almasına olanak tanır. Bu süreç, “zincir üstü yönetim” adı verilen yerleşik bir mekanizma aracılığıyla yürütülür. Kararlar, blokzincir üzerinde gerçekleştirilen teklifler ve oylamalarla alınır, bu da protokolün topluluğun ihtiyaçlarına hızla ve etkin bir şekilde uyum sağlamasını sağlar, böylece hızlı ağ evrimi ve yenilik teşvik edilir.

XTZ Nereden Alınır?

XTZ, çeşitli merkezi kripto borsalarında işlem görmektedir. Türk Lirası ile alım-satım yapmak isteyen kullanıcılar, popüler kripto borsası Paribu üzerinden hızlı ve güvenilir bir şekilde işlemlerini gerçekleştirebilirler.