İçerik
Günümüzde Sanal Yatırımın Kolaylıkları ve Riskleri
Artık tüm işlemler bir tuş kadar uzağımızda. Borsa hesabınıza para yatırmak, hesabınızdan para çekmek, işlem emri girmek ya da bir ürün satın almak çok daha kolay ve erişilebilir hale geldi. Bu yazımda sanal ortamlar üzerinden yatırım yapmanın ve ticaret gerçekleştirmenin risklerini, dikkat edilmesi gereken noktaları gözlemlerimden, mentorluk yaptığım kişilerin deneyimlerinden ve sohbet ettiğim bireylerin tecrübelerinden yola çıkarak değerlendireceğim.
Yatırımınızı Takip Etmenin Önemi
Öncelikle, şimdiye kadar kripto para borsalarına ne kadar yatırım yaptığınızı düşünün. Tam tutarını hatırlıyor musunuz? Ya da o günkü kurla kaç dolara denk geliyordu? İletişimde bulunduğum birçok kişi, yatırım amacıyla ne kadar para yatırdığını bilmediğini ifade etti. Çoğu kişi yaklaşık bir tutar belirtti fakat kesin olarak emin değildi. Yatırım, risk ve portföy yönetimi üzerine konuştuğumuz bir senaryoda, kişinin parasının ne kadarını yatırım için ayırdığına dair belirsizlik oldukça olumsuzdur. Çünkü kârda ya da zararda olup olmadığını takip etmek imkânsız hale gelir. Elbette, muazzam kârlar elde etmediğiniz ya da tamamen kaybetmediğiniz sürece bu durum geçerlidir.
Kâr-Zarar Takibi Yapmanın Önemi
Bana göre, kişiler yatırdıkları parayı o günkü döviz kuruna kadar not almalıdır. Zamanla, kâr veya zararın kurdan mı yoksa gerçekten üründen mi kaynaklandığını takip etmek zorlaşabilir. Ayrıca, çok büyük zararda olsalar bile, döviz artışı nedeniyle zarardaymış gibi hissetmeyebiliyorlar. Örneğin, 1 doların 10 TL’ye karşılık geldiği bir dönemi düşünelim. 10 dolar seviyesinden 100 adet aldığınız bir coin ile 10.000 TL yatırım yapmış olursunuz. Eğer bu coin 5 dolara düşerse, yüzde 50 zarar edersiniz ve 1000 dolarlık yatırımınız 500 dolara düşer. Ancak o sırada 1 dolar 20 TL seviyesine çıkarsa, aslında paranızın değerini korumuş olursunuz. Son durumda, aldığınız üründen dolayı yüzde 50 zararda olmanıza rağmen 10.000 TL’niz olacaktır. Çünkü döviz artışı, paranızın TL cinsinden aynı yerde kalmasını sağlamıştır. Ancak alım gücü açısından bakıldığında, yüzde 50’lik bir zararınız bulunmaktadır. İnsan beyni zararı ve olumsuzlukları sevmediğinden, elinizdeki zararı meşrulaştıracak güçlü bir neden bulursunuz. Örneğin, “Dolar almayıp yatırım yapmasaydım, hala 10.000 TL’ye sahip olacaktım, hiçbir şey kaybetmedim.” Dolayısıyla, basit bir takip tablosu oluşturmak, yatırdığınız parayı izleyebilmenizi, risk yönetiminizi sağlamanızı ve kâr/zarar durumunuzu takip etmenizi mümkün kılacaktır.
Risk Algınızı Kaybetmeyin
Dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli nokta, kişilerin canlı olarak tutmadıkları, ellerinde olmayan parayı risk etmenin daha kolay olduğudur. Özellikle kaldıraçlı işlemler yapan kişilerde sıkça karşılaştığımız bir durum, bu bireylerin paralarını rahatlıkla riske atabilmeleri ve sanki kumar oynuyorlarmış gibi davranmalarıdır. Benzer şekilde, kripto borsalarda yatırım yapmış olan ve parası uzun bir süredir bekleyen kişilerin risk algısının düştüğü, parayı sanki kendileri için değilmiş gibi değerlendirdikleri gözlemlenmektedir. “O para yokmuş gibi davranıyorum, o parayı unuttum” gibi söylemler bu durumu pekiştirir. Nasıl ki sanal bahis ve kumar ortamlarında insanlar bir anda tüm paralarını riske atabiliyorsa, kripto borsalarında da tek tuşla tüm yatırımı yapabilmek oldukça kolaydır. Elinizde 50.000 TL olduğunu hayal edin. Bu paranın hepsini bir başkasına işlem yapması için verir miydiniz?
Borsa Tercihinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Önemli bir diğer husus ise yatırım yapmayı düşündüğünüz borsaların seçimi. Yatırım yapacağınız borsayı doğru seçmek hayati önem taşıyor. Çünkü bir borsanın batması, hacklenmesi, güvenlik sorunları yaşaması ya da kurucularının kaçması durumunda tüm birikiminiz bir anda yok olabilir. Geçmişte bunun benzeri birçok örnekle karşılaştık (Mt. Gox, FTX, QuadrigaCX, Thodex gibi). Dolayısıyla, yatırım yaparken en çok dikkat etmeniz gereken unsurlardan biri, seçeceğiniz borsadır.
- Borsanın likiditesine, güven puanı sıralamasına dikkat edin.
- Hakkında çıkan haberlere göz atın (Örneğin, kara para aklama ile ilgili haberler mevcut mu?).
- Kullanıcı deneyimlerini ve yorumlarını inceleyin.
- Politik durumu hakkında bilgi sahibi olun (Örneğin, geçmişte belirli kullanıcıların hesaplarının dondurulması gibi durumlar).
Bir yatırımcı olarak, borsa tercihlerimde genellikle birden fazla borsa ile çalışmayı tercih ediyorum. Bütçemi tek bir borsaya aktarmak yerine, dört farklı borsaya dağıtmayı yeğliyorum. Bu sayede, bir borsa batarsa tüm paramı kaybetmek yerine en azından bir kısmını korumuş oluyorum. Ayrıca, yatırım yapacağınız borsanın kurallarına ve altyapısına dikkat edin. Örneğin, X borsasında stopların çoğu zaman çalışmadığı ve fiyatın diğer borsalarda görülmeyen bir hareketle stop edip yükselebileceğine dair yorumlar okudum. Bazı borsalarda ise satım emirlerini belirli bir seviyeye kadar koyabiliyorsunuz. Bu tür sistemsel özellikler, borsa tercihlerimi etkilemekte ve güvenimi sorgulamama yol açmaktadır.
Loading...
