Son yıllarda adını çok sık duymaya başladığımız dijital verilerden biri olan NFT, (Non fungible Token) fiziksel dünyada yer alan koleksiyonların dijital yansımasıdır. Dijital varlıklarınızı değerlendirebildiğiniz gibi kendinize yeni koleksiyonlarda oluşturabildiğiniz NFT, 2015 yılından beri yükselen bir trenddir. Türkçe karşılığı değişmesi mümkün olmayan para olarak açıklanan NFT, bir çeşit kripto para olsa da kripto paralardan farklıdır.
Para dışında değeri olan herhangi bir varlık olarak düşünülebilir. Bu dijital varlık, tahsil edilebilir olma özelliğine sahiptir. Bir sanat eseri, video, bir internet sayfası, sosyal medyada oluşturulan bir hikâye ve sayabileceğimiz daha pek çok dijital varlık NFT olarak sayılabilir. Tek kriter tüm bu dijital varlıkların gerekli şartları sağlamaları neticesinde NFT sayılacaklardır.
NFT bir kavram olarak ilk başta kripto para gibi algılansa da detayları incelendiğinde koleksiyon değerine sahip olabilecek bir varlığın dijital dünyadaki yansımaları olduğu çok net bir şekilde anlaşılmaktadır. İyi bir örnekle açıklayacak olursak, taso ve futbol kartlarını gösterebiliriz. Taso ve futbol kartları 1990 yıllarında oldukça popülerdi ve koleksiyonları yapılıyordu. Tüm NFT’lerin birbirinden farklı şekilde tasarlanması, onu dijital para birimlerinde ayıran en önemli farktır. Özgün ve değiştirilmez olan bu özelliği ile ön plana çıkıyor.
NFT sadece finansal değil sanat dünyasında da popüler hale gelmeyi başardı. NFT, dijital ürünlere sahip olmayı kanıtlayan eşsiz bir tanımlayıcıdır. Dijital sanat eserleri ve diğer tüm koleksiyonları, blok zinciri içinde ticareti olarak değer gören varlıklara dönüştürmesi onu her geçen gün daha da değerli yapıyor.
Blok zinciri (blockchain) üzerinde yer alan NFT’ler bu konuda kripto paralar gibi hareket eder. NFT tamamı ile dijital niteliğe sahip varlıklardır. Buraya kadar NFT kavramını anlamış olsak da tam olarak ne işe yaradığını detaylı olarak incelememiz gerekir. Bir kripto paranın ya da Bitcoin’in para karşılığı vardır. Aynı şekilde NFT’nin de dijital ortamda karşılık bulan değerleri vardır. Edebi bir eser, bir fotoğraf, sanat içeren bir forum ve çok daha fazlası dijital bir değer olabilir. NFT değeri eşsiz olması ile ilgilidir. Bir NFT sahibiyseniz başka hiç kimsede olmayan bir dijital varlığa sahip olduğunuz anlamına gelir. NFT sahibi olan bir kişi kendisine dijital ortamda orijinal bir kod edinmiş gibi düşünülebilir.
Kullanım Açısından NFT
NFT, CryptoKitties geliştiricileri tarafından oluşturulan Ethereum ile uyumlu olan kod ERC-721 standardı ile oluşturulmaktadır. NFT, yeni geliştirilen ERC-1155 standardı ile sadece ERC-721 ile sınırlı olmadığını gözler önüne seriyor. Oluşturulan yeni standart, yeni fırsatlar da sunuyor. Özgün ve eşsiz varlık NFT, blok zincirlerinin birbirleriyle uyum içinde olması ve farklı uygulamalara kolayca transfer edilebilmesi anlamını taşır.
2015 yılında Ethereum tabanlı olarak ortaya çıkan NFT, birdenbire herkesin ilgisini çekmeyi başardı. İlk kez 2017 yılında adını duyuran CryptoKitties değiştirilemeyen token teknolojisine sahiptir. O yıllardan günümüze NFT endüstrisi büyük bir hızla büyümeye devam ediyor. Bir yandan da değiştirilemeyen jeton olarak adlandırılıyor. OpenSea, Nifty Gateway ve SuperRare gibi pazarlar NFT’lerin alınıp satılabildiği alanlardır.
NFT ile bir koleksiyon oluşturmak istediğinizde ya da muhafaza etmek istediğinizde Trust Wallet gibi cüzdan uygulaması işinizi kolaylaştırıyor. Belli bir adres üzerinde yer alan NFT’niz kullandığınız diğer blockchain tokenlar ile aynı adres üzerinde bulunabiliyor. NFT’ler, sahibinin izni dışında asla kopyalanamaz ve transfer işlemi yapılamaz. Bir NFT pek çok kez satın alınabilir ve satılabilir. Alıcının her satış işleminde orijinal sahibine ya da yaratıcısına bir telif ücreti ödemesi gerekir. Bu telif ücreti de yüzde 10 civarında ortaya çıkar.
NFT’leri kullanabileceğiniz alanlar ise Oyun, CryptoKitties evreni, Dijital sanat ve çeşitli diğer uygulamalar olarak sıralanabilir.
Dijital yatırımcıların hedefi kısa bir süre içinde büyük miktarlarda para kazanmaktır. Bu sebeple de NFT pazarlarını kullanmayı seçiyorlar. Farklı farklı pek çok sektörden iş modelleri, NFT ticareti ile yeniden şekilleniyor. Bu süreç içinde yer alan çok sayıda model zaman içinde dijitalleşerek yeni bir boyut kazanıyor.
NFT Örnekleri
Birçok farklı sektörde çok sayıda NFT örneği verilebilir. Bunlar içinde dijital sanatçı olan Beeple’ın eseri, yine kendisine ait olan pek çok eserin birleşimi ile ortaya çıkıyor. Beeple, NFT’nin öncüleri arasında yer alıyor. Eserlerini Instagram hesabı üzerinden sanatseverlerle paylaşırken dijital ticareti keşfetmiştir. Mesut Özil de NFT örneğidir. “Geleceğin krampon ve forması” tasarımları da Mesut Özil NFT örneği ile dijital eserler arasında yerini aldı. Haber kuruluşları da zamanla dijital dünyada yerini aldı. ABD merkezli bir uluslararası haber ajansı olan Associated Press NFT satan ilk haber kuruluşu olma özelliğine sahiptir.
NFT işlemleri ile ilgili yukarıda sıraladıklarımız dışında bir de proje örnekleri bulunmaktadır.
CryptoCrystal: Bir kripto maden oyunu örneğidir. Bitcoin ya da Ethereum madencilik işleyişi görebilirsiniz. Oyunu kullanan kişiler şirketten kazma adı verilen jetonlar satın alarak kristal üretimi yapıyor.
HyperDragons: Küçük yaratıkların yer aldığı bir başka oyundur. Oyunda göze çarpan özellik başka takımlara ait projeler ile etkileşim kurulmasıdır. Toplama, üretme ve tüketme şeklinde oyun 3 bölüme ayrılıyor. Oyunun en temel noktası tahsil edilebilir NFT iş modeli taşımasıdır.
CryptoVoxels: Ben Nolan tarafından geliştirilen bir oyundur. Blok zincirinin kullanıcı deneyimi üzerindeki etkisini fark ettiği andan itibaren onlar için dijital bir dünya yaratma girişiminde bulunarak macerası başladı. CryptoVoxels sanal gözlüklerle oynana ve özel bazı malzemelerin satışı ve arazi inşası yapılabilen bir oyun çeşididir.
Rarible: Sanatçılar ile sanatseverleri bir araya getiren bir platformdur. Blockchain teknolojisinin güvencesi altındadır. Rarible ile dijital koleksiyonlarınıza alıcı bulmak için satışa çıkarabilirsiniz.
Bu yazıyı buraya tıklayarak Medium hesabımızdan okuyabilir ve buradan ulaş utku bozdoğanın Medium hesabına abone olabilirsiniz.
Gary Gensler'in istifası, altcoin piyasasında büyük değişimlere yol açtı. Bu makalede, istifanın etkilerini, piyasa dinamiklerini…
Kripto paraların evrimi, Bitcoin'un doğuşu ve finansal kontrol üzerindeki etkileri hakkında derinlemesine bir inceleme. Dijital…
Kasım ayında kripto piyasalarında dikkat çeken üç altcoin hakkında detaylı bilgi edinin. Yatırım fırsatları, piyasa…
Bitcoin’in son dönemdeki yükselişi, kripto para piyasasında büyük bir hareketlilik yaratıyor. Majör altcoin'lerdeki değişim ve…
EOS piyasa analizi ve kripto para gelişmeleri hakkında en güncel bilgileri keşfedin. Yatırım fırsatlarını değerlendirin…
Litecoin piyasasında kaydedilen önemli artışlar ve kripto para dünyasındaki son gelişmeler hakkında güncel bilgiler. Yatırımcılar…