Kripto piyasasında ticaret rehberi: Kısım 1 | Kripto piyasasına giriş

Investing.com – Bu yazı dizimizde kripto para piyasaları hakkında genel bilgilere yer vereceğiz. Bunun yanında temel ve teknik tahlil usullerinden de bahsederek bir strateji geliştirme ve süreç planı yapma üzerinde duracağız.

Kripto paralarla ticaret yapmak yüksek oranda risk içeren bir faaliyettir. Bu kesim, klasik alandaki risklerin yanında dala özel risklere de sahiptir. Bu yüzden kripto para yatırımı ya da ticareti yapmadan evvel içerdiği riskleri anlamak ve kaybetmeyi göze aldığınız ölçüde ticaret yapmak birinci kuraldır denebilir. Kripto sanayisi, yüksek riskli bir piyasa olmasının yanında muazzam yararların da elde edilebileceği bir kesim olduğu için birçok yatırımcının ilgisini çekmektedir.

Bu yüzden kripto para ticaretini profesyonel bir iş olarak görmek, teknik ve temel tahlil yollarını öğrenmek, muhakkak bir strateji geliştirip bu stratejiye sadık kalmak, para idaresini disiplinli halde yapmak ve her şeyden değerlisi son derece gerilimli olan bu kesimde sağlam bir psikolojiye sahip olmak gereken özelliklerden biridir. Son olarak saydığımız sağlam bir trader psikolojisine sahip olmadan kripto piyasalarında süreç yapmak başka özellikleri edinseniz dahi verimli kullanmanıza mani olabilir. Bu yüzden kişisel yatırımcı, 7 gün 24 saat çalışan, yüksek fiyat oynaklığına sahip ve rüzgarın süratli biçimde taraf değiştirdiği kripto para piyasalarında ticaret yapacak psikolojiye sahip olup olmadığını anlamalıdır.

Kripto piyasasına giriş

Kripto para süreçlerine başlamadan evvel piyasada kullanılan tabirlere aşina olmak gerekir. Birçok terim misal bir piyasa olan forex piyasasında kullanıldığı üzere kripto piyasasına has tabirler de bulunmaktadır. Bu yazı dizimizde bu tabirleri kolay halde anlatmaya çalışacağız.

Kripto para piyasası nedir? Nasıl işler?

Kripto para piyasası, rastgele bir merkezi otoriteye bağlı olmayan, bir bilgisayar ağı üzerinde çalışan ve makul gayelerle ihraç edilmiş kripto para ünitelerinin birbirleriyle ya da prestiji para üniteleriyle takas edildiği bir pazar yeridir. Son datalar, piyasada 24 binin üzerinde kripto varlık olduğunu gösteriyor. Kripto para ihracı, kolay bir formülle gerçekleşebildiği için bu varlıkların büyük çoğunluğu düşük sermayeli kişisel uğraşla oluşturulan varlıklardır. Makul likiditeye ulaşarak ticaret yapacak düzeye yükselen kripto para sayısı ise bu sayının çok altındadır.

Kripto piyasasının en değerli ögelerinden biri olan kripto para borsaları, merkezi ve merkezsiz borsalar olarak ikiye ayrılır.

Merkezi kripto para borsaları, bir şirket tarafından yönetilir ve yatırımcıların kripto para ticaretine aracılık ederler. Bu bağlamda kullanıcılar, varlıklarını merkezi borsanın bünyesinde altında saklar. Merkezsiz kripto para borsaları ise merkezi borsalardaki alım satım faaliyetlerine misal formda çalışırken buradaki en büyük fark kullanıcıların varlıklarını kendi nezaretinde tutmasıdır. Yani kullanıcılar harici kripto para cüzdanlarını kullanarak merkezsiz kripto borsalarına bağlanır ve o biçimde süreç yaparlar.

Kripto para piyasası nasıl çalışır?

Kripto para alım satımı yapmak için birinci olarak bir kripto para borsasında hesap açmak ya da merkezsiz kripto para borsasında süreç yapılacaksa o platformu destekleyen bir harici cüzdan edinmek gerekir.

Kripto borsaları, kripto paralar ortasında ya da kripto para ünitesi ile dolar, euro vb. üzere prestiji para üniteleriyle alım satım süreçlerinin yapıldığı platformlardır. Merkezi borsalarda alım satım yapmak için hesap açtıktan sonra birçok kripto borsası süreçlere devam etmesi noktasında bir banka hesabı açar üzere kimliğinizi doğrulamanızı ister. Buna KYC (Know Your Customer) süreci denir. Bu noktada borsa platformu sizden kimlik, ikametgah vb. üzere ferdî bilgilerinizi talep edeceğinden kayıt olunan borsanın ne kadar inançlı olup olmadığını anlamak son derece kıymetlidir. Kripto bölümü şimdi yasal boşluklara sahip olduğundan birçok açıdan riskler içerir. Bu riskler ortasında kimlik bilgilerinizin makus niyetli şahıslar tarafından kullanılması, platformdaki varlıklarınızın kullanılması ve kaybı üzere olumusuzluklar bulunur. Bu yüzden yüksek süreç hacmine sahip, bölümde uzun yıllardır faaliyet gösteren ve siber akınlara karşı üst seviye güvenlik önlemlerine sahip borsaları tercih etmek bu riskleri taban seviyeye indirmek için değerlidir.

Hesap açılıp KYC sürecini tamamladıktan sonra hesabınıza banka havalesi, kredi kartı yahut 3. taraf hizmetleri kullanarak prestiji para yatırarak kripto ticaretine başlayabilirsiniz.

Kripto para alım satımı yaparken kolay halde ilgili para ünitesinin arz ve talebine nazaran oluşan ve daima olarak değişen piyasa fiyatı ya da almak istediğiniz fiyat üzerinden buyruk girerek ticareti gerçekleştirebilirsiniz. Buyruk çeşitlerinin ayrıntıları ve kripto para ticaretine ait temel tabirler için hazırladığımız içeriğe göz atabilirsiniz.

Kripto para piyasası türleri

Kripto para platformlarında ticaret için sık kullanılan iki metot bulunur. Bunlar biri spot piyasalar olurken başka vadeli piyasalardır.

Spot piyasa, rastgele bir kripto para ünitesinin anlık fiyatıyla yapılan süreçleri kapsar. Vadeli kripto para piyasaları periyodik ve süresiz vadeli süreçler olarak ikiye ayrılır ve ferdî yatırımcıların daha sık kullandığı piyasa, süresiz vadeli süreç piyasalarıdır. Bu piyasada temelde yatırımcılar, sona erme tarihi olmayan bir kripto konumunu satın alırlar ve konum tasfiye olmadığı sürece bunu sonsuza kadar taşıyabilirler, lakin buradaki handikap fonlama oranından ötürü konumun büyüklüğüne nazaran bir kesinti olabilme durumudur. Kısa vadede bu kesinti oranı taşınan durumun büyüklüğüne nazaran ihmal edilebilir meblağda olabilir. Müddet uzadıkça ise fonlama maliyeti kıymetli ölçülere ulaşabilir.

Bunun yanında taşınan durumun alış (long) yahut satış (short) olması durumu ve piyasa kurallarına nazaran fonlama durumu, piyasanın bilakis taşınan konumlara bir gelir olarak yansıyabilir. Lakin bu birden fazla vakit piyasanın aksine açılan bir süreçte durum ziyanının yanında çok düşük bir ölçü olarak kalır.

Genel manada bakıldığında vadeli kripto süreçleri, mantık olarak spot piyasa süreçlerine emsal. Bu noktada en değerli fark, yatırımcıların elinde bulundukları varlıklardan daha büyük bir süreç açmalarına yarayan kaldıraçtır.

Kripto vadeli süreçlerinde kaldıraç nedir? Hangi riskleri içerir?

Yatırımcı, kaldıraç kullanarak ana paradan daha yüksek meblağlarda sürece girebilir. Bu, yüksek çıkar imkanı sağlarken birebir oranda kayıp riskini beraberinde getirir. Örneğin BTC/USDT paritesinde 10x kaldıraçlı bir süreç açarak 100 dolar ile 1000 dolarlık yatırım yapabilirsiniz. Bu durumda paritenin %5 yükselmesi yararınızın 1000 dolar üzerinde hesaplandığında 50 dolar kâra ulaştığını görebilirsiniz. Bu ana paranızın %50’si oranında bir yatırım getirisi (ROI) elde ettiğiniz manasına gelir. Fakat öbür yandan BTC/USDT, açtığınız konum fiyatından %10 düşerse bu 1000 dolarlık konumda 100 dolar ziyan yazılması manasına gelir ve bu ölçü ana paranıza denk geldiğinden konumunuz tasfiye olur. Bunu önlemek için kullandığınız borsa konum tasfiye ölçüsüne yaklaşırken sizi teminat ekleme (Margin Call) konusunda uyarır.

Burada iki seçeneğiniz bulunur. Ya konumun teminat ölçüsünü artırırsınız ya da örnekteki üzere BTC fiyatı sürece girdiğiniz fiyattan %10 geri gelirse posizyonunuz otomatik olarak kapanır.

Bu yüzden kripto para piyasalarında bilhassa vadeli süreç piyasalarında yatırım yaparken kabul edebileceğiniz oranlarda kaldıraç kullanmak, duruma girmeden evvel “stop loss” olarak tabir edilen ziyan durdurma düzeylerini ve “take profit” olarak bilinen kâr alma noktalarını tespit etmek değerlidir. Böylelikle riskinizi kısıtlarken makul oranlarda kâr elde etme olasılığınız yükselir. Ziyan durdurma ve kâr alma noktalarını başarılı formda tespit etmek ise teknik tahlil bilgisi, strateji idaresi ve trader psikolojisine sahip olmakla yakından bağlıdır. Aksi durumda kripto para grafiğinde dalgalı düzeylerin içinde bulunduğu alana öbür bir tabirle trafiğin içine stop loss koymak konumun ziyanına kapandıktan sonra amacınıza ulaşması üzere bir durum oluşturabilir. Birebir biçimde kâr al gayesinin de yakın tutulması daha fazla yarar elde edecekken daha azıyla yetinmesine neden olur.

Tüm bu hesaplamalar yatırım yaptığınız ölçü, belirlediğiniz yatırım stratejisi, kullandığınız teknik göstergeler ve hatta çalıştığınız vakit grafiğiyle yakından alakalıdır. Bu pencereden bakıldığında düşükten al yüksekten sat ya da short durumlarında yüksekten sürece girip düşükten çıkma üzere kolay bir süreç daha karmaşık bir hâl almaya başlar.

Bunun yanında bir sürece girdiğinizde yalnızsınızdır ve bu an trader için en dikkatli olması gereken vakittir. Burada süreç stratejisini yönetmek iki kat daha kıymetli hale gelir. Duruma girmeden evvel giriş noktasını, stop loss ve kâr al noktasını kabul edebileceğiniz oranlarda belirlemek süreçten çıkar elde etme olasılığınızı artırır. Lakin sürece girdikten sonra strateji değiştirmek birden fazla vakit istenmeyen sonuçlara neden olabilir. Örneğin ziyan eden duruma fon ekleyerek konumunu ziyanına taşımak ya da kâr almanız gereken noktada iştahınızı artırarak almamak genelilikle olumsuz sonuçlanır ve sürdürülebilir değildir.

Bu yüzden profesyonel yatırımcılar, kripto ticaretinde bir strateji belirler ve hudutlarını aşmayarak bu piyasadan istikrarlı formda çıkar elde etme uğraşındadır.

Bu kısmı özetleyecek olursak yatırımcı, birinci olarak kendi risk profilini belirlemeli daha sonra kripto ticareti konusunda gereğince bilgi sahibi olduğuna inandıktan sonra yatırım için muhakkak bir strateji belirlemelidir. Bu işin güç kısımlarından birini oluştururken ziyan eden stratejilerde ısrarlı olmamak ve kar elde edilen stratejiyi bulana kadar sabretmek gerekir. Bu meşakkatli ve yorucu bir süreçtir, lakin kripto ticaretinde yarar oranını artırmak için olmazsa olmaz bir basamaktır.

Yazı dizimizin bir sonraki kısmında piyasada teknik tahlil yapılırken sık kullanılan indikatör ve grafik desenlerinden bahsedeceğiz.