Kripto paranın jeopolitik geleceği tartışılıyor: ‘Dolara alternatif…’

Dünya jeopolitik manada büyük ve süratli değişimler yaşıyor. Ticarette dolar dışında bir para ünitesinin kullanılması ise yeni bir husus değil. Birtakım ülkeler, ABD ile ticari ilgiler kurmadıkları hallerde, kendi ortalarında kullanabilecekleri para ünitelerine yöneliyor. Bu arayışın Bitcoin’in ve bilhassa de stablecoin’lerin jeopolitik geleceği ile ilgili olabileceğine dair tartışmalar yürütülmekte.

Günümüzün global finansal yapısı II. Dünya Savaşı’nın sonundan bu yana yürürlükte olan, yani 1944’te imzalanan Bretton Woods Konferansı sırasında oluşturuldu. Konferasta, ABD dolarının altına, öbür ülkelerin para ünitelerinin de ABD dolarına sabitlenerek dünyanın rezerv para ünitesi haline getirilmesi üzere bir karar da alındı.

Doların kelam konusu pozisyonu, 2008’deki büyük mali krizin başlamasıyla birlikte sarsılmaya başladı. Bu da merkez bankalarının ekonomiyi canlandırmak için devlet tahvili satın aldığı bir uygulamaya yol açtı. Krizden bir yıl sonra da merkezsizleştirilmiş dijital para olan Bitcoin piyasaya sürüldü…

BRICS ülkeleri yani Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika, kendi ünitesini oluşturma konusunda çalışmalara ağırlaşıyor. BRICS, buna tek örnek değil… Bu gelişmeler ABD dolarının uzun müddettir devam eden hegemonyasına meydan okuyor. ABD’nin ise ilerleyen periyotta doların global düşüşüne bir tahlil bulması gerekebilir.

Teksas, Florida ve Kuzey Carolina üzere eyaletler, hala araştırma etabında olan ABD Merkez Bankası dijital para ünitesine (CBDC) karşı çıkıyor. Böylesi bir durumda ABD bundan vazgeçebilir ve odağını stabilecoin’ler üzere alternatiflere çevirebilir.

Neden stablecoin’lerin jeopolitik kıymeti öne çıkıyor?

Stablecoin’ler, sınırsız ve açık olduklarından ayrıyeten müsaade gerektirmediklerinden herkes bu kripto paraları alabiliyor. Bu açıdan Bitcoin’e benziyorlar. Bitcoin ile stablecoin’ler ortasındaki en değerli farklardan biri ise Bitcoin’in merkezsizleştirilmiş olması. Stablecoin’leri kısaca, dolar, altın yahut gümüş üzere makul varlıklar tarafından desteklenerek fiyat istikrarı sunmaya çalışan bir kripto para sınıfı olarak tanımlayabiliriz.

Daha açık söz edecek olursak, ABD hükümeti tarafından emredilmesi halinde stablecoin’i çıkaran şirketin varlıkları dondurulabilir. Mesela Circle geçen yıl, 44 Tornado Cash adresiyle bağlı 75 binden fazla USDC’yi ABD Yabancı Varlıklar Denetim Ofisi’nin Özel Olarak Belirlenmiş Ülkeler ve Engellenen Bireyler Listesi’nde olduğu gerekçesiyle dondurdu.

AB’nin MiCA düzenlemelerini hayata geçirmesinin arkasında yatan nedenlerden birinin de hususla alakalı olabileceği belirtilmekte. Finansal egemenliğini ABD’ye “kaptırma” riskinden dolayı AB, pozisyonunu sağlamlaştırmak için finansal ve jeopolitik tedbirler hayata geçirdi. Bu tedbirler, MiCA düzenlemelerinde de belirtildiği üzere sermaye denetimlerinin uygulanması, yabancı fiat ve emtia takviyeli stabilecoin’lerin tesirinin sonlandırılması üzere hareketlerden oluşuyor.

Ayrıca AB’nin, finansal sistemi üzerindeki denetimi sürdürmek gayesiyle dijital euro’yu geliştirme konusunda çalışmaları da mevcut. Zira euro, ABD dolarına değerli bir alternatif. Avrupa, euro’nun milletlerarası ticaret ve finansta kullanımını teşvik ederek dolar stabilecoin’lerinin AB’de pazar hissesi edinme potansiyelini azaltabilir.

Bitcoin burada hangi noktada?

Ülkelerin birbirleriyle kur savaşına girmesi halinde Bitcoin burada merkezsizleştirilmiş, hudutları olmayan, sansüre güçlü ve eşler ortası yapısıyla dikkat çekecek. Bitcoin, merkezi otoritelerin denetimi altındaki stabilecoinlerin bilakis, global ekonomik iştiraki mümkün kılan bir ağda faaliyet gösteriyor. Bu yapı sayesinde de finansal kapsayıcılık ve özgürlüğe sahip.

Jeopolitik arenada stabilecoin’lerin ve Bitcoin’in geleceği

Kripto para üniteleri daha da yaygınlaştıkça, bilhassa kısa vadede fiat para ünitelerine yahut emtialara sabitlenen istikrarlı ve merkezi para ünitelerine yönelim de artıyor. Lakin bu eğilimin beraberinde birtakım potansiyel zorlukları da getirebileceğinden tasa ediliyor.

Hükümetler, global iktisatta avantajlı bir pozisyon sahibi olmak ve bu pozisyonlarını koruma etmek için ulusal kripto para ünitelerinin hudutlarının ötesinde de benimsenmesini teşvik edebilir. Buraya kadar bir sorun yok, ancak hükümetlerin bu hedef için manipülasyona yahut güç oyunlarına başvurması daha küçük ve ekonomik açıdan daha az istikrarlı ülkeler için bir risk manasına geliyor.

Kaynaklar: Cointelegraph, Investopedia