Kripto Fenomeni Olduğu Ortaya Çıkınca Kovulan Bir Öğretmenle Konuştuk: Yasalar Bu Hususta Ne Söylüyor, Mesleğine Dönmesi Mümkün mü?

Yasalardan bahsedince aklımıza ekseriyetle kabahat teşkil eden davranışların engellenmesine yönelik yaptırımlar gelse de madalyonun başka yüzüne baktığımızda yasalar bizlerin haklarını da koruyarak aslında uğrayabileceğimiz olası haksızlıkların önünü de kesmekte. Hayli yeni teknolojiler ve yatırım araçları olarak nitelendirilebilecek olan kripto paralar ile ilgili şimdi netleşmiş bir yasa ya da düzenleme olmaması da ne yazık ki kimi haksızlıkların önünü açabiliyor.

Örneğin birtakım meslek kümelerinin kripto para yatırımı yapmasına yönelik net bir yasa olmaması, yatırım tercihlerimiz konusundaki haklarımızın korunmaya alınmadığı manasına gelmekte ve bu hususta yaşanacak mümkün haksızlıkların önü açmakta.

Twitter’da ParabolArfi olarak bilinen Arif Kaygusuz işte tam da bu hususta uğradığı haksızlığı bir flood halinde anlatmıştı.

Arif Kaygusuz bir kripto para fenomeni olmasının yanı sıra tıpkı vakitte bir matematik öğretmeni.

Geçtiğimiz günlerde, matematik öğretmeni olarak çalışmakta olduğu kurum hasebiyle yaşadığı haksızlığı bir flood halinde takipçileri ile paylaşan Kaygusuz, kripto para fenomeni olduğu münasebeti ile haksız yere işten çıkarıldığını anlatmıştı.

Arif Bey’e ulaştık ve yaşadığı haksızlık ile ilgili bir kripto para fenomeni ve bir öğretmen olarak kanılarını almak üzere sorularımızı ilettik.

Twitter’da yazmış olduğunuz flood’da özel bir kurum bünyesinde matematik öğretmeni olarak çalıştığınızı ve çalıştığınız kurumun işinize “kripto oynuyor” argümanını sebep göstererek iş mukavelenizi feshettiğini belirtmiştiniz. Kelam konusu kurum, “kripto oynamanın” işinizle ne üzere bir alakası olduğu ve ferdî bir yatırımcı olarak yatırım tercihinizin onları neden endişelendirdiği ile bir açıklama yaptı mı?

Öncelikli olarak beni çok şaşırtan bir süreç olduğunu söylemem gerekiyor. Hayatımda birinci kere, özel hayatımda yaptığım kripto fenomenliğinin öğrenciler ortasında beğenilen karşılanmadığının ve velilerin de “öğretmeniniz bu işlerle mi ilgileniyor” geri dönüşlerinin belirtilmesi ile başlayan bir süreç ile karşılaşmış oldum. İnsanları güya dolandırıyormuşum izlenimi oluşacağını söylediler. Sonraki süreç malum, tek taraflı iş kontratının sonlandırılması.

Öğretmenlerin çok taraflı olması gerektiği bir vakitte “hocam, kripto oynuyormuşsunuz” ile başlayan bir konuşmanın sonunda iş kontratım feshedildi. Tasaları, kriptonun dolandırıcılık üzere görülmesi temelli bir sorun.

Kripto para piyasalarında yatırım yapıyor olmanız münasebet gösterilerek kontratınızın feshedilmesinin tüzel bir desteği var mı? Varsa hangi maddelere dayanarak mukavelenizi feshettiler?

Tabii ki de hukuksal bir desteği yok. Kontrat, tek taraflı feshedilme haklarının bulunduğu bir kontrattı. Yasal yollarla hakkımı aramayı düşündüm lakin bu sürecin yıpratıcılığını kızıma ve eşime yaşatmak istemedim.

Kurum tarafından belirtilen ve kurum bünyesinde çalışan öğretmenlerin finansal yatırım aracı olarak kripto para piyasalarını kullanamayacağına yönelik bir kısıtlama var mıydı ya da kontratınız feshedilmeden evvel bu bahis ile ilgili bir ikaz yapılmış mıydı?

Bu hususta ikaz bile yapılmadı, tek konuşma yaşandı ve konuşmanın sonunda iş mukavelemin tek taraflı feshedildiği tarafıma bildirildi. Finansal yatırım yapmaları ile ilgili rastgele bir kısıtlama yoktu ve olmaması da gerekiyor. Yatırım, temel olarak insanların ferdi yaptığı ve kendi kararları ile ilerledikleri bir süreç aslında. Asıl sorun kripto özelinde başlıyor. Biliyorsunuz ki THODEX borsasında yaşananlardan sonra ülkemizde kripto kesiminde olanlara dolandırıcı gözüyle bakılması pireye kızıp yorganı yakmaya benziyor, ki başıma gelen de tam manasıyla bu oldu.

Özellikle öğretmenlik ve gibisi meslek kümelerinin kripto para piyasalarında yatırım yapmasının güzel karşılanmaması üzere bir algıya sıkça rastlanılıyor mu?

Çok sık rastlıyoruz. Arkadaş ortamlarında bile kripto para piyasasında süreç yaptığınızı duyanlar, “dolandırıcı geldi, beğenilen geldin” algısıyla karşılıyor sizleri. Öğretmenlikte ise süreç biraz daha farklı lanse edilmeye başlıyor. “Ya benim çocuğumu da ‘kriptocu’ yaparsa, ya benim paramı da isterse” üzere niyetlerle karşılaşıyorsunuz. Bu niyetler direkt size lanse edilmese de mesleğimin getirdiği deneyim ile hissediyorsunuz, anlıyorsunuz. Bu da olağan ki üzücü bir durum.

Yeni bir okulda çalışmaya başlamadan evvel, tıpkı durumu yaşamamak ismine, ilgili kuruma yatırım tercihiniz ve kripto fenomeni olma durumunuzdan bahsederek bu mevzunun bir sorun oluşturup oluşturmayacağını sormayı düşünüyor musunuz?

Ben her vakit şeffaf olmayı tercih ettim, edeceğim de. Yeni bir kurumla görüşmelerimde de bunu açık kelamla lisana getireceğim. Sorun yaşanacaksa bunu baştan görmek, karşılamak gerekiyor. Ki şu an yurt dışındaki birkaç okul ile görüşmelerim var ve bu mevzuyu onlara anlattığımda öncelikli olarak şaşırdılar. Akabinde finans deneyimimi matematikle birleştirebileceğimiz projelerin olduğunu ilettiler. Yani aslında yurt dışında bakış açısı bizim ülkemize nazaran çok daha farklı ve olumlu.

Eğer her okul bu mevzu ile ilgili tıpkı fikirdeyse kripto fenomenliğini bırakmayı göze alır mısınız ya da öteki bir mesleğe yönelmeyi düşünür müsünüz?

Fenomenliği bırakmayı düşünmüyorum. Bu ekosistemde memnunum. Yurt dışına çıkarsam da devam edeceğim. İnsan kendisinin memnun olduğu yerde olmalı ve ben burada memnunum. Öteki bir mesleğe de yönelsem öğretmeye, öğrenmeye devam edeceğimi düşünüyorum. Öğretmenliğin yalnızca sınıfta dört duvar ortasında yapılan bir meslek olduğunu düşünmüyorum. Fenomenlikte de öğretmenliğe devam ediyorum aslında.

Bir kripto fenomeni olarak kripto para piyasalarına yönelik bu olumsuz algının değişmesi ismine siz fenomenlerin üzerine düşen bir sorumluluk olduğunu düşünüyor musunuz?

Aslında biz fenomenlerde başlıyor bu süreç, çok haklısınız. Birçok fenomenin ne usul ponziler içerisinde olduğunu ve rugpull dediğimiz süreçlerin içerisinde olduğunu biliyorum. Fenomenlerin bilime, matematiğe, finansa yönelmesi gerekirken önceliği ceplerinde görmesi ile başlıyor aslında sorun. Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için mantığıyla bakmış olsaydık sürece, nitekim şu an hem finans hem kripto bu halde olmayacaktı. Aslında bizlerin de elini taşın altına koyma vakti geldi de geçiyor bile.

Özel kesim yahut kamuda çalışan meslektaşlarınızın sizinle misal bir durumda kalmaması ismine farkındalık yaratmak için bir aksiyon almayı düşünüyor musunuz?

Bu mevzuda aksiyon almak nitekim çok sıkıntı. Ben bir ders aldım ve bu dersi onlara da anlattım, flood olarak da kalmış olsa. Meslektaşlarım bu bahiste bana hakikaten çok takviye oldular, yüzlerce ileti aldım; birçok okuldan teklifler geldi, yurt içi farklı vilayetlerde. Söylediğim üzere farkındalığı yüksek bir meslekte çalışıyorum ve meslektaşlarımın da ders anlatmada oldukları üzere ders almada da güzel olduklarını düşünüyorum.

Peki nitekim kripto para yatırımı yapma konusunda yasal bir kısıtlama var mı?

Türk hukuk mevzuatında, kripto varlıkların kullanımı ile alakalı net bir halde belirtilmiş bir yasak olmamasından ötürü kripto para kullanımının yasal olduğu söylenebilir.

Devlet memurları açısından ise kripto para kullanımı konusu ceza hukuku tarafından, vergi hukuku tarafından ve disiplin hukuku istikametinden dikkate alınarak değerlendirilmeli.

Ceza hukuku yönünden bir fiilin cürüm olarak kabul edilebilmesi için net bir yasal düzenleme ile kelam konusu fiilin kabahat olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Kanunda kripto para yatırımı yapmanın hata olarak nitelendirilmesine ait bir tanımlama yoktur. Dolayısı ile kripto para yatırımı yapmak suç kapsamına girmemektedir.

Vergi hukuku yönünden bakıldığındaysa, kripto paraların vergilendirilmesi ile ilgili şimdi bir düzenleme yapılmamıştır. Memurlara yönelik ticaret yasağı kapsamında değerlendirildiğindeyse, kripto varlıkların dolar, altın, pay senedi ve gibisi yatırım araçlarından pek bir farkı olmaması ve temelde bu varlıkların bedellerindeki değişimden gelir sağladığı sebebiyle ticaret yasağı kapsamına girmeyeceği düşünülmektedir.

Disiplin hukuku yönündense, mal beyanında bulunma zaruriliği kapsamında, kripto para yatırımı yapan memurun elde ettiği geliri beyan etmesinin kâfi olduğu görülmektedir.