Ethereum Ölçeklenebilecek mi? Beklenen Kaos

Ethereum (ETH), önümüzdeki güncellemelerinde ölçeklendirme sorununu çözmeyi amaçlarken, ortaya çıkan Katman-2 projelerini neler bekliyor?

The Merge ve Shapella güncellemelerini muvaffakiyetle gerçekleştiren Ethereum, Dencun güncellemesine ağırlaşmaya başladı. Dencun, EIP 4844 yükseltmesiyle birlikte ölçeklenebilirlik meselesini çözmeyi amaçlıyor. Başka taraftan, ortaya çıkan Ethereum ölçeklendirme projelerinin akıbeti ne olacak?

Ethereum’un Ölçeklendirme Problemi

Yaklaşık 250 milyar dolar piyasa değeriyle en büyük ikinci kripto para olan Ethereum, ölçeklenebilirlik konusuna ağırlaştı.

Ethereum (ETH), The Merge ve Shanghai güncellemeleriyle yapılanma süreçlerini devam ettiriyor. Merge güncellemesiyle PoS yapısına bürünen Ethereum, Shapella güncellemesiyle düzgünce deflasyonist olmuştu.

Ethereum, Bitcoin’den sonra kripto dalına damga vuran en tanınan kripto para ünitelerinden birisi oldu. Bilhassa ağ aktiviteleri ve memecoin’ler, Ethereum’u farklı bir düzeye taşıdı. Lakin Ethereum, yavaş süreçler ve yüksek süreç fiyatları nedeniyle tenkitlerden kaçamadı. Tüm bu süreçlerden sonra güçlü güncellemeler gerçekleştiren Ethereum, ölçeklendirme sıkıntısını da çözmeyi amaçlıyor.

Ethereum’un ölçeklendirme problemini çözmeye çalışması, Katman-2 projelerini de tesiri altına alabilecek mi?

Ortaya Çıkan Ethereum Ölçeklendirme Projeleri

Neredeyse her periyot, Ethereum ölçeklendirme projesi tarifiyle birçok kripto para ünitesi ortaya çıkıyor. Bu projelerin en popüleri Polygon olurken, Aptos ve Optimism de gündemden düşmüyor. Tüm bu projelerin ortak noktası, Ethereum’un Katman-2 ağına yerleşip, düşük maliyet ve yüksek performans ortaya çıkartmak oldu.

Özellikle Polygon, zkEVM güncellemesiyle birlikte, Ethereum’un ölçeklendirilmesine yeni bir soluk getirdi. Polygon, Katman-2 üzerinden aldığı süreçleri, Ethereum ağında süratli ve düşük maliyetle gerçekleştirmeyi planlıyor.

Son periyotlarda popülerlik kazanan kripto projelerinin içerisinde çok sayıda Ethereum ölçeklendirme platformları yer alıyor. Polygon, Aptos, Arbitrum, Optimism ve Starknet üzere birçok proje, yenilikçi tahliller sunuyor. Tüm bu projeler, Ethereum’dan bağımsız olarak daha verimli ve daha ucuz bir blockchain’i ortaya çıkarmayı amaçlıyor. Fakat Polygon, Ethereum’un geliştirilmesi için son vakitlerde çok fazla yol katetmiş durumda.

Ethereum’u ölçeklendirecek Katman-2 projelerinin birçok 2021’de ortaya çıktı. Ağlarını dağıtan bu projeler, hala daha ek inanç varsayımlarını bünyesinde barındırıyor.

Ethereum’un Daha Verimli Hale Gelmesi

The Merge güncellemesiyle PoS yapısına bürünen Ethereum (ETH), sonraki güncellemelerinde düşük maliyet ve süratli ağ durumunu ortaya çıkarmaya çalışacak. Bilhassa Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin, gelecek güncellemelerde ölçeklenebilirliğin kritik ehemmiyet taşıdığını belirtti.

Buterin, ölçeklendirme sıkıntısını çözememeleri halinde, sonraki boğa koşusunda Ethereum’un süreç fiyatlarının 500 dolara kadar yükselebileceğini aktardı. Buterin, Cancun olarak isimlendirilen güncellemenin bu mevzuya odaklanacağının altını çizdi.

Ethereum, bilhassa memecoin furyasının olduğu bu devirlerde ağ aktivitesini doruğa çıkarmış durumda. Ağ aktivitesindeki artış, Ethereum’un deflasyonist yapısını güçlendiriyor. Lakin öteki tarafta ağdaki süreç fiyatlarının önemli düzeylere çıktığı gözlemleniyor. Bu nedenle ölçeklendirme tahlillerine karşı duyulan gereksinim da hayli fazla bir hale geldi. Katman-2 ağları, bu nedenle popülerlik kazanmaya başladı.

Ethereum‘un toplam kilitli varlık durumu yaklaşık 9.3 milyar dolar civarında. Büyük bir ekosisteme sahip olan projenin, ölçeklendirme sorununu çözmek için EIP 4844 güncellemesiyle ağır çalışma devrine gireceği konuşuluyor.

Danksharding olarak belirtilen kripto tanımı , Ethereum’un nitekim ölçeklenebilir bir blockchain ağı olmasıdır. Fakat, Ethereum’un bu noktaya ulaşabilmek için önünde uzun bir yol bulunuyor. EIP 4844 güncellemesini barındıran Cancun çatallaması, Proto-Dansharding’i meydana getirecek. Bu tarif, Ethereum’un tam ölçeklenebilirlik yolunda attığı değerli bir adım olacak.

Danksharding ve Proto-Danksharding, Katman-2’deki süreçleri olabildiğince verimli hale getirmeyi planlıyor. Bu nedenle, güncellemelerin Ethereum’u saniyede 100.000’den fazla sürece ölçeklendirmesi gerekiyor.

Tam ölçeklenebilirlik olan Danksharding için birkaç yıl daha vakit olduğu konuşuluyor. Proto-Dansharding ise yakın bir vakitte ortaya çıkacak.

Vitalik Buterin’den Ölçeklenebilirlik Göndermesi

Ethereum kurucu ortağı Vitalik Buterin, katıldığı bir canlı yayında, Shapella güncellemesiyle birlikte geliştiricilerin ölçeklenebilirliğe odaklanacağını söyledi.

Buterin, 2024’ün başlarında gerçekleşeceği belirtilen bir sonraki hard fork’unun, proto-danksharding olarak da tabir edilen EIP-4844‘ü kapsayacağını doğruladı. Ethereum’un yaratıcısı, bu güncellemenin 10 kat daha fazla ölçeklenebilirlik sağlayacağına inanıyor.

Kripto piyasasının tanınan ismi Buterin, Polygon ve Matter Labs‘in zkEVM‘lerini piyasaya sürmesini ve Arbitrum ile Optimism’in büyümelerini övdü. Buterin, Katman-2 projelerinin 12 ayda katettiği yolun altını çizdi.

Katman-2 Projelerini Neler Bekliyor?

Ethereum‘un ölçeklenebilirlik sıkıntısına tahlil araması, Katman-2 projelerini de hareketlendiriyor. Ethereum’un mimarı Vitalik Buterin‘in de dediği üzere, Katman-2 projeleri Ethereum’un gelişmesinde hayli kritik bir ehemmiyet taşıyor.

Sıfır bilgi (zk) teknolojisiyle oluşturulan Katman-2 projeleri, Ethereum’un daha ucuz ve daha verimli hale gelmesini sağlıyor. Ethereum’da gerçekleşecek olan Cancun güncellemesi, EIP 4844’ün piyasaya girmesini sağlayacak. Bu, en büyük ikinci kripto para ünitesini daha verimli hale getirebilir. Bu türlü bir durumda, Katman-2 projelerinin daha da çoğalması ve zk teknolojisinin daha da tanınan hale gelmesi beklenilebilir. Lakin Katman-2 projeleri, Ethereum’u ölçeklendirmek yerine zk teknolojisine daha çok ağırlaşacak üzere görünüyor. Zira Ethereum, ölçeklenebilen bir blockchain haline gelirse dışardan bir takviyeye gereksinim duymayabilir.

Yine de Ethereum ve Katman-2 projelerinin birlikteliği, ileriki periyotlar için epey fazla umut vadediyor.