İçerik
Çift Harcama Nedir?
Dijital para hareketleri sırasında karşı karşıya kalınan ‘’Double Spending” (Çift harcama) adından da anlaşılacağı üzere birden fazla satın alım işlemini ifade eder. Dijital para kullanıcıları tarafından birden çok satın alım işlemi gerçekleştirmesiyle satıcılardan birinin dolandırılması ve ödeme alamamasını açıklayan bir tanımdır. Çift harcama, dijital para sistemlerinin potansiyel sorunu olarak değerlendiriliyor.
Gerekli önlemler alınmaması halinde piyasa temelinden zarar görebilir. Bir kullanıcının kendisine ulaşan fonların başka bir yerde daha harcanıp harcanmadığını doğrulaması imkansızdır. Dijital para sistemlerinde birimlerin kopyalanmaması için garanti altına alınması büyük önem taşır. Bir kişi 5 birim alır ve bu birimleri 10 kere kopyala yapıştır yaparsa 50 birime sahip olur. Bu da sistemin çökmesini ifade eder.
Başka bir örnekle açıklamak gerekirse, bir kişi aynı 5 birimi eş zamanlı olarak iki farklı kişiye gönderirse sistem yine hata verir. Dijital paranın hatasız çalışabilmesi için çift harcama hareketlerinin engel olacak bazı mekanizmalara ihtiyaç duyulur.
Çift Harcama Engellenebilir Mi?
Çift harcama kullanıcılar tarafından oldukça riskli görülen tehlikeli hareketlerdendir. Merkezi yaklaşım ile çift harcamaya yönelik faaliyetler engellenebilir. Uygulanması ise merkeziyetsiz alternatiflere göre daha pratik olabilir. Merkezi yaklaşımın sağlıklı işlemesi için genellikle bir yöneticinin sistemi yönetmesi gerekir. Kontrolü altında tuttuğu birimlerin yayınlanması ve dağıtılması işleri kolaylaştırır. Çift harcama sorununa çözüm amacıyla ortaya çıkan örneklerinden biri David Chaum’un eCash’tir.
Bir banka nakit para benzeri dijital varlıkları kullanıcılara sunmak üzere kör imzalara yönelebilir. Böyle bir durumda bir kullanıcı 100 USD değerinde dijital para alacaksa ilk olarak, bankayı bilgilendirmesi gerekir. Banka hesabında yeterli bakiye varsa, rastgele bir sayı oluşturur. Uygulamanın dört sayı oluşturduğunu ve bunların her birine 25 USD değer belirlediğini düşünelim. Bankanın bazı birimleri takip etmesine engel olmak için David rastgele sayılara bir körleştirme faktörü ekler. Böylece her biri gizlenmiş olur.
Sonraki adımda bu verileri bankaya iade eder. Banka 25 USD değerinde harcamalar yapılabileceğini onaylayan mesajları imzalar. Böylece banka tarafından verilen fonları harcanmaya uygun hale gelir. David bu varlığı herhangi bir yerde harcamak istediğinde, dijital para yapılan işlemle körleştirme faktöründen kurtulmuş ve her bir birimin kendine özel seri numarası gibi belirtecini görülebilir hale getirmiştir.
Bu sayılardan ihtiyacı olan para miktarı kadarını alışveriş yaptığı kişi ile paylaşır. Böylece bu para başka bir satıcıda harcanmadan önce paylaştığı satıcı tarafından bankadan hemen çekilebilir. Banka gerekli kontrolleri yaptıktan ve uygun gördükten sonra satıcının hesabına beklediği USD rakamını yatırır.
Bu düzen gizli transferler için kullanışlı olabilir. Ancak, konu direnç olduğunda sınıfta kalabilir. Bunun en büyük sebebi de bankanın tek hata noktası olmasıdır. Bu düzende müşteriler bankaya bağımlı kalır. Paranın çalışır olup olmaması bankanın insiyatifindedir. Çözülmesi gereken sorun da tam olarak budur.
Merkeziyetsiz yaklaşım sisteminde ise yöneticinin olmaması işleri zorlaştırır. Güçleri eşit olan katılımcılar sahteciliğe engel olacak şekilde ve tüm kullanıcıları dürüst davranmaya teşvik eden kurallarla koordine bir şekilde hareket etmesi gerekir. Çift harcama sorununu ortadan kaldırmak için sunulan Bitcoin white paper bu alandaki en önemli inovasyonlardan biri olarak kabul edilir.
Blockchain adı verilen veri yapısı aslında kendine has özellikler taşıyan bir veri tabanı olarak bilinir. Ağda bulunan tüm katılımcılar özel bir yazılım kullanır. Bu yazılım sayesinde kendi veri tabanında yer alan kopyaları diğerleri ile senkronize olarak kullanır. Bunun neticesinde ilk bloğa kadar olan işlem geçmişi ağın tamamı aracılığı ile denetlenir. Blockchaini herkes görebilir. Görünmesi de çift harcama riskleri gibi sahteciliğe yönelik hareketleri kolaylıkla engelleyebilir.
Kullanıcı işlemini yayınladığında da bu işlem hemen blockchaine eklenmiyor. Madencilik hareketiyle bir bloğa eklenir ve süreç başlar. Bir işlem yer aldığı blok zincire eklendiyse, işlem geçerli olarak kabul edilebilir. İşlemin onaylanmasıyla çift harcama ortadan kalkar. Çünkü varlıklar artık yeni bir kullanıcıya aittir. Tüm ağ bu durumu doğrular. Pek çok kişinin birden fazla onay beklenmesini önermesinin sebebi de bir risk ile karşı karşıya kalmak istememeleridir.
Bitcoin Ağında Çift Harcama Nasıl Gerçekleşiyor?
Kullanıcı hatası neticesinde bitcoin ağında çift harcama görülebilir. Bitcoin ağında meydana gelen her hareket, madenciler onayladıktan sonra bloklara eklenir. Bu hareket sonucunda da işlemler değiştirilemez. Bu durumdan faydalanmaya çalışan kişiler, bu varlığı Bitcoin ağından onay gelmeden önce farklı bir transfer hareketinde kullanabilir. Bitcoin ağında onay almayan bir işlemi kabul ediyorsanız, çift harcama saldırısı ile karşı karşıya kalabileceğinizi göz ardı etmemelisiniz.
Bitcoin Ağında Çift Harcama Nasıl Engellenir?
Bitcoin ağında çift harcamayı engellemek mümkündür. Kullanıcının Bitcoin ağında bir işlem meydana geldiğinde madenci onayı olmadan işlemleri blok zincirine eklenmez. Yapılan bir işlemin geçerli kabul edilmesi için blok zincirine işlenmiş olması şartı aranır. Böylece bitcoin ağında çift harcama saldırısına maruz kalmazsınız. Meydana gelen hareketin blok zincirine eklenmesiyle kripto varlıklar alıcı tarafa geçmiş olur.
%51 Saldırısı ve Çift Harcama Arasındaki İlişki Nedir?
Bir grup ya da bir kişi tarafından blok ağının %51’i ele geçirilmesi ve bloklarda gerçekleşen işlemlerin değiştirilmesine %51 saldırısı adı verilir. Çift harcama gelişmesi için Bitcoin ağının yarısından fazlasını ele geçirilmesi gerekir. Dolayısı ile Bitcoin ağında %51 saldırısının gerçekleşme ihtimalinin her zaman olduğu söylenebilir. Burada bazı kriteleri göz önünde bulundurmak gerekir. Bunlardan ilki blok zinciri ağının büyüklüğüdür. İkincisi ise gerekli işlem gücünün çok fazla olmasıdır. Her ikisinin de beklenen şekilde olması bu saldırının olma ihtimalini ortadan kaldırır.
Bu yazıyı buraya tıklayarak Medium hesabımızdan okuyabilir ve buradan ulaş utku bozdoğanın Medium hesabına abone olabilirsiniz.
Loading...
