Bitcoin’in Merkeziliği Tartışması

Kripto para piyasalarının bu kadar çok tercih edilmesi ve kripto paralara güven duyulmasının sebebi olarak aslında dijital paraların merkezi olmama (Decentralized) statüsü sayılabilir. Bitcoin de ilk çıktığı günden bu yana merkezi olmayan statüsüyle serbest dolaşımda en çok alınıp-satılan kripto para. Peki nedir bu merkezi olmama durumu?

Merkezi olmayan para birimleri, insanların dünyanın herhangi bir noktasından diğer bir noktasına anonim bilgilerle transfer veya alışveriş yapabildiği dijital para birimleridir. Ulusal para birimlerinin aksine bir merkezi yoktur. Merkezi olmayan sistemde, işlemler birden çok bilgisayar üzerinde yapılıp, kayıt edildiği için yapılan işlemin kaybolması oldukça zordur. Yapısı gereği Bitcoin gibi dijital paralar herhangi bir kuruma, ülkeye ya da kişiye bağlı değildir.

Ancak piyasada dolaşan bir çok kripto para biriminin büyük miktarlarının az sayıda insanda bulunduğu görülüyor. Bitcoin de o kripto paralardan biri. Finance Magnates’in yayınladığı bir rapora göre, Bitcoin yatırımcılarının %1 lik kısmı toplam Bitcoin’in %35’ine sahip. Oranlara bakıldığında Bitcoin’in merkeziliği tekrar tartışmaya açık hale geliyor. Finance Magnates’te yer alan raporda durum şöyle ifade ediliyor:

“BitInfoCharts’ın verilerine göre dünya üzerinde elinde Bitcoin tutan 11 milyon hesap var. Bunlardan yalnızca 1000 tanesi (yaklaşık %0.009) piyasadaki Bitcoin’in %35.4’ünü kontrol ediyor. Bu 1000 hesap içinde en büyük 10 hesap ise BTC piyasasının % 5.96’sına sahip.”

Yani verilere göre %1’lik kesim, ağı kendi lehlerine değiştirebilecek bir güce sahipler. Bunun anlamı ise, merkezi otoriteyi temsil eden hükümet ya da reel piyasaların yapabileceği gibi Bitcoin’in de değerini birinci elden etkileyecek politika değişikliklerine gidebilir. Eğer kripto paralarda merkeziyetçilik kavramını oluşturan neden herhangi bir otoritenin bulunması ise, bu veriler aslında Bitcoin’in açıkça merkeziyetsiz olmadığını gösteriyor. Bu güç nasıl kötüye kullanılabilir? Çoğunluğu elinde tutan kesim toplu bir satış durumunda, piyasadaki Bitcoin arzını arttıracağı için mevcut değerini epeyce aşağıya çekecektir. Dolayısıyla sattıklarından daha fazla BTC’yi daha ucuza alabilecekler. Konuyla ilgili raporda yer alan bilgi şu şekilde: 

“Pratik anlamda, bu merkezileşme seviyesi, büyük miktarda BTC’ye sahip olan kişilerin BTC’nin piyasa değeri üzerinde rahatsız edici miktarda kontrole sahip olduğu anlamına gelir. Eğer bir veya birden fazla kişi aniden varlıklarını satmayı tercih ederse, BTC’nin fiyatını çıkmaza sürükleyebilir. Daha küçük yatırımcılar ise yaşanan panik dalgasıyla varlıklarını düşük seviyeden elden çıkardıklarında balinalar onları satın alır. Bu döngü böylece sürekli devam eder.”