Bir Kripto Paranın Fiyatı Neye Nazaran Değişiyor?

Son yılların en çok tartışılan yatırım araçları ortasında yer alan kripto paralar, gerçek vakitte hakikat kripto varlığa para yatıran yatırımcıları çok önemli manada güçlü etti. Fakat bunun tam aksisi de olmadı değil. Kimi kripto varlıklar, geçtiğimiz yıllar içerisinde piyasalardan silinip gitti. Kimileri ise yıllardır bir arpa uzunluğu yol kat edemedi.

Peki kripto paraların fiyatları neye nazaran belirleniyor? Örneğin Bitcoin, nasıl oluyor da evvel 60 bin dolara kadar yükselip, akabinde 15 bin dolar düzeyine kadar gerileyebiliyor? Bu içeriğimizde, kripto varlıkların fiyatlarının neye nazaran değiştiğine yakından bakacağız. Gelin başlayalım.

Kripto varlıkların fiyatını belirleyen, düşüş ve yükselişlere yol açan şeyler nelerdir?

Bitcoin fiyatı

Kripto para piyasalarının hükümdarı, hiç elbet Bitcoin’dir (BTC). Bugün aslında neredeyse tüm kripto varlıklar, bir biçimde Bitcoin’e bağlı olarak kıymet kazanır yahut kaybeder. Şayet kripto varlıkların fiyat grafiklerini incelerseniz, Bitcoin’e misal grafikler görürsünüz.

Bu yüzden, yatırım yaptığınızda yalnızca yatırım yaptığınız kripto varlığın fiyat grafiğini değil, Bitcoin’in de fiyat grafiğini takip etmeniz gerekmektedir.

Yukarıdaki görselde, dünyanın en büyük hacimli 10 kripto varlığını görüyorsunuz. Bitcoin’in olduğu sekmenin en sağında, bu kripto para ünitesinin son bir haftalık fiyat grafiği yer alıyor.

Dikkat edecek olursanız, Tether (USDT) ve USD Coin (USDC) üzere dolara bağlı stabil coinler haricindeki tüm kripto varlıkların fiyat grafiği birbirine benziyor. Bitcoin’deki baskınlık, öbür varlıkların kıymetini doğrudan etkiliyor.

Arz talep dengesi

Dünya genelinde para karşılığı olan çabucak her şey için arz-talep dengesi vardır. Bu tabiri en kolay çizgileriyle şöyle anlatabiliriz: Muhakkak ölçüde üretilen bir varlık, vakit içerisinde ne çok talep görürse, o kadar kıymetli hale gelir. Bu durum petrolden tutun da tuvalet kağıdına kadar geçerlidir. Haliyle kripto varlıklar için de…

Dünya üzerinde satın alabileceğiniz azamî Bitcoin adedi 21 milyondur. Hala bir kısmı şifreli olan bu Bitcoin’lerin tamamı deverana girdiğinde, öteki bir Bitcoin’in üretimi olmayacaktır. İşte bu durum, talebin şimdiki üzere olması halinde Bitcoin’in fiyatını direkt yükseltebilir.

Çünkü az ölçüde kalmış bir varlığa olan talebin yüksek olması, fiyatın artmasına yol açar. Bunun zıddı de kelam mevzusudur. Bugün trilyonlarca adet basılan kripto varlıklar var. Bunlar için kâfi sayıda alıcı bulunamaz ise değer kaybı kaçınılmaz olacaktır.

Verilen kelamların tutulup tutulmaması

Her kripto varlık projesi muhakkak bir emele hizmet etmesi için hayata geçirilir. Takım; günler, haftalar, aylar ve yıllar içerisinde neler yapacağını whitepaper olarak bilinen belgelere muharrir. İşte whitepaper’a yazılan her şey aslında grubun sözleridir.

Eğer kelamlar tutulur, projeler amaçlandığı üzere geliştirilmeye devam ederse itimat ortamı sağlanır ve kripto varlık bedel kazanır. Whihepaper’a yazılanların bilakis hareket eden projelerin sonuncu sonları ise yok olmaktır. 

“Burn”, yani yakım işlemleri

Kripto para topluluğunda “coin yakmak” diye bir tabir vardır. Bu tabir, muhakkak ölçüdeki kripto varlığın, evvelden belirlenmiş bir vakitte yok edilmesi manasına gelmektedir. Yakım süreçleri kripto varlığın fiyat hareketine direkt tesir etmez lakin arz talep istikrarı için kıymetlidir. Sistemli yakım arzı azaltır. Talebin artması ise kripto varlığı değerlendirir.

Madencilik

Bitcoin, madencilik ile üretilen bir kripto para ünitesidir. Şifreleri çözmeyi başaran madenciler, ödül olarak Bitcoin kazanırlar. Burada şöyle bir istikrar vardır: Kripto para madenciliği için bir maliyet doğar (madencilik aygıtı ve elektrik gibi).

İşte bu maliyet ne kadar yükselirse madencilerin satış için sunacakları fiyat da o kadar yükselecektir. Sonuçta kripto para madenciliği hayır için yapılan bir iş değildir. Devasa tesisler kurulur ve kar edilmeye çalışılır.

Medya etkisi

Bir sabah uyanırsınız ve televizyonlarda kripto varlıkların konuşulduğunu görmeye başlarsınız. Bilhassa de Bitcoin fiyatları, sabah haberleri yahut ana haber bültenlerinde konuşulmaya başlar. Bir müddet sonra Bitcoin üzere birkaç kripto varlığın da konuşulmaya başladığına tanıklık edersiniz.

İşin sonunda profesyonel yatırımcılardan tutun da olayla hiçbir alakası olmayan mahalle esnafı bile o kripto varlıkları konuşur. İşte bu durum, fiyatlara müspet tesir eder. Kripto varlıklarla ilgili olumsuz haberler pompalanması, karşıtı tesir yapar.

Pump ve dump hareketleri

Bazen tek bir büyük yatırımcı (balina) yahut bir küme yatırımcı, tek bir kripto varlığı satın alır. Bu bazen birkaç gün, bazense birkaç dakikada gerçekleşir. Yüksek ölçüde alımlar, fiyatın artmasına (pump) yol açar. Satışlar ise fiyatları düşürür (dump).

• Tavsiye: Siz siz olun, ne olursa olsun pump kümelerine girmeyin. Birkaç dakika içerisinde tüm varlığınızı kaybedebilirsiniz. Çünkü gerçek anda satış yapamazsanız, yüzde 99 olasılıkla ziyan edeceksiniz.

Kripto varlığın gerçek hayatta bir işe yarayıp yaramaması

Her kripto varlığın bir üretim hedefi olduğundan esasen bahsetmiştik. İşte bu gayeler, kripto varlığın fiyatı için büyük değer arz eder. Şayet bir kripto varlık alışveriş, oyun, sanat yahut gündelik rastgele bir şey için kullanılmaya başlarsa bilin ki kıymetlenecektir.

Ancak toplumun çok küçük bir kesitine hitap eden yahut gerçek manada bir işe yaramayacak olan kripto varlıklar, değerlenmede zorluk yaşayacaktır.

Spekülasyonlar

Milyarder iş insanı Elon Musk, kripto para topluluğunun en büyük spekülatörlerinden bir adedidir. Elon Musk o denli bir hale geldi ki ağzından çıkan her kelamın kripto para topluluğunda karşılığı var. Tahminen hatırlayanlarınız vardır; WhatsApp bir periyot reaksiyon çeken kararlar almış ve bir alternatif olan Signal, o periyotlarda çok konuşulmuştu.

Elon Musk, Signal’i öven paylaşımlar yapmış ve platforma yatırım yaptığını söylemişti. Bunun üzerine sayısız yatırımcı “Signal Advances” isimli bir şirkete yatırım yapmaya başlamış, pay senedi kıymetlerini 13 katına çıkarmışlardı. Halbuki ki Signal Advances isimli şirketin taşınabilir uygulama olan Signal ile hiçbir bağı yoktu.

İşte bu türlü olaylar, ne yazık ki kripto varlıkların fiyatlarını direkt etkiliyor. Lakin bunun çok büyük bir risk olduğunu unutmamak gerek. Bugün bir kelamıyla Dogecoin’i (DOGE) uçuran Elon Musk, yarın yatırımcıların DOGE düşmanı haline gelmesine neden olabilir. Daha inançlı kripto varlık yatırımları için, spekülasyonlardan uzak olanları tercih etmekte yarar var.