Avrupa Merkez Bankası Anonim Bir Dijital Para Projesini Test Etti

Avrupa Merkez Bankası (ECB) bundan birkaç saat önce dijital paralarla ilgili yeni bir rapor yayınladı.

Bu raporda yer alan bilgilere göre ECB, Corda’nın DLT (distributed ledger technology) platformunu kullanarak dijital paralarla ilgili yeni bir kavram kanıtlama çalışması (proof-of-concept) yaptı.

Anonim Dijital Para

Avrupa Merkez Bankası son zamanlarda dijital paralala ilgili ilgi çekici açıklamalar yapıyor, dijital paraları takip ettiğini belirtiyordu. Görünüşe göre ECB’deki yetkililer dijital paraları takip etmekle kalmıyor bunlarla ilgili özel çalışmalar da yürütüyorlar.

ECB’nin birkaç saat önce yayınladığı açıklamalara göre bankadaki yetkililer yeni bir kavram kanıtlama çalışması yaptılar. Bu çalışmanın amacı ECB tarafından geliştirilecek bir dijital paranın anonim olup olamayacağı ile ilgiliydi.

Avrupa Merkez Bankası’ndaki yetkililerin amacı küçük çaplı işlemlerin tamamen anonim bir şekilde yapılabileceği, büyük çaplı işlemlerin ise kolayca tespit edilebileceği bir dijital para denemesi yapmaktı. Raporda yer alan bilgilere göre:

Bu kavram kanıtlama çalışması gösteriyor ki Corda platformunu kullanıp küçük çaplı işlemler yapan insanların gizliliğini ihlal etmeyecek, büyük çaplı işlemleri ise AML/CFT yasaları doğrultusunda takip etmeye yarayacak bir dijital merkez bankası parası geliştirmek mümkün.

Çalışmanın Detayları

Avrupa Merkez Bankası’na göre bu projenin etkili bir şekilde ilerleyebilmesi için toplamda dört farklı kuruma ihtiyaç var: Bir merkez bankası, iki aracı kuruluş ve bir para aklamayla mücadele (AML) otoritesi. Bu kurumların hepsi Corda platformunda özel bir düğüme sahip olacak.

Merkez bankası bu platformda kendini düğümünü kullanıp kullanıcılarla iletişime geçmeyecek, dijital merkez bankası parasını dağıtmakla uğraşmayacak, platforma yeni kullanıcı getirmeye çalışmayacak. Tüm bu sorumluluklar bahsi geçen o iki aracı kuruluşa ait olacak.

Bu platformun en çok ilgi çeken özelliği anonimlik belgesi  olacak. Ağdaki her bir kullanıcıya takma bir isim verilecek ve bu kişiler her ay belli bir sayıda belge kullanma hakkına sahip olacaklar. Küçük çaplı işlem yapan bir kullanıcı bu işlemin ardından söz konusu anonimlik belgesini kullanabilecek. Böylece bu kişinin kişisel bilgileri ne merkez bankasına ne de aracılara gösterilecek.

Eğer bir kullanıcı ağda küçük değil de büyük çaplı bir işlem yapıyorsa bu noktada o kişinin anonimliği ortadan kaybolacak. Çünkü o işlemin para aklamayla mücadele eden bir otorite tarafından denetlenmesi, o işlemin yasalara uygun olup olmadığını değerlendirilmesi gerekecek.

Eksikler Var

Avrupa Merkez Bankası’na göre bu dijital para çalışması en azından şu an için gayet etkili görünüyor. Ancak bu, söz konusu projede bazı eksiklikler olmadığı anlamına gelmiyor.

ECB tarafından yapılan açıklamalara göre bu dijital paranın günlük hayattaki kullanımını kolaylaştırmak için önce bazı şeyleri iyileştirmek lazım. Bunlardan birincisi işlem doğrulama mekanizmasını geliştirmek. Projenin şu anki halinde; bir aracının herhangi bir işlemi onaylaması için önce o işlemde yer alan dijital para biriminin tüm geçmiş faaliyetlerini incelemesi gerekiyor. ECB’ye göre bu sorunu çözmek için gereksiz işlem bilgilerinin ortadan kaldırılacağı bir mekanizma geliştirilebilir.

Sistemin eksikliklerinden bir diğeri ise kullanıcıların, bağlı oldukları aracının uygun/müsait olmaması halinde işlem yapamıyor olmaları. ECB’ye göre insanlar özel anahtarlarını akıllı cihazlarında tutar veya ağdaki diğer aracılardan da onay alabilirlerse bu sorun da düzeltilebilir.

Avrupa Merkez Bankası’na göre bu projenin en büyük eksikliklerinden birisi de söz konusu dijital paranın yeteri kadar gizli olmaması. ECB, bu projede özellikle anonimlik konusunda herhangi bir sorun yaşanmaması için projenin ölçeklenebilirliğini artırmak istiyor.