2024 Yılında Türkiye’de Kripto Varlıklara Vergi Geldiğinde Neler Olabilir, Yatırımcılar Nasıl Etkilenir?

Kripto varlıklar dünya genelinde yıllardır yasallık ve vergilendirme açısından gri bir alanda kalıyor ve bu büyüyen varlık sınıfına dair en çok merak edilenlerden biri vergi konusu. Geçtiğimiz ay duyurulan 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı da Türk kripto varlık yatırımcılarını meraklandırdı.

Özellikle Türkiye, TripleA Global Kripto Sahiplik Dataları, Ağustos 2023 araştırmasına nazaran kripto varlık yatırımcısı açısından şu anda dünyadaki 17. ülke pozisyonunda. Bu araştırma ayrıyeten nüfusun %5,46’sının ya da 4.684.727 kişinin kripto varlığa sahip olduğunu gösteriyor.

2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda kripto varlık borsaları ve kripto varlıklar hakkında iki kıymetli açıklama var.

1. Kripto varlık hizmet sağlayıcılarına yönelik düzenleme çalışması yapılacaktır. (Tedbir 383.1.)
2. Dijital sanal varlıkların vergilendirilmesine yönelik olarak kelam konusu varlıkların Türk hukuk sisteminde tanımlanmasına yönelik çalışmalar tamamlanacaktır. (Tedbir 400.5.)

Ayrıca, Kalkınma Planı p.400’de şunlar yazıyor: “Vergi sistemi milletlerarası normlara uygun ve ülke menfaatlerini azami ölçüde koruyarak dijital iktisadın gelişmesi ve derinleşmesine katkı sağlayacak, dijital faaliyetlerdeki kayıt dışılığı kavrayacak ve yatırım ortamının cazibesini artıracak biçimde geliştirilecektir.”

Bu açıklamalar kısaca, kripto varlık borsalarına dair yasalar getirileceğini ve birebir vakitte kripto varlık yatırımcısını üzmeyecek bir şekilde vergi geleceğini gösteriyor.

Borsa İstanbul’da yapılan pay senedi alım satım süreçlerinde vergilendirme nasıl yapılıyor?

Henüz kripto varlık vergilerinin nasıl olacağını bilmediğimizden ötürü Borsa İstanbul’daki vergilendirme yöntemine bakalım: 

Borsa İstanbul’da yapılan pay senedi alım satım süreçlerinde gelir elde eden bireylerden otomatik olarak stopaj yoluyla (Gelir Vergisi Kanunu GVK 67. madde) vergilendirme yapılmaktadır.

Bu, elde edilen gelirler üzerinden vergilendirmenin para dışarı çıkmadan, bankaya geçmeden kaynakta kesildiği/ödendiği manasına geliyor. Kısaca, kullandığınız aracı kurum (borsa) siz kâr elde ettiğiniz an hesabınızdan bu vergiyi keser.

Dünyanın gözü ABD kripto varlık düzenlemelerinde, lakin ABD vatandaşları çoktan kripto vergisi veriyor.

ABD’de kripto varlıklar vergi açısından mülk olarak sayılmaktadır. Bu ABD vatandaşlarının kimi durumlarda kripto vergisi ödemesini gerektirir. Örneğin, ABD’li biri kripto ödemesi yapar ve kriptoyu aldığı tarihten itibaren varlığın fiyatı artmış ise vergi ödemek zorundadır.

Vergilendirilebilir durumlar:

• Kripto varlığı prestiji para karşılığında satmak ve kâr etmek
• Kripto varlık ile mal ya da hizmet almak
• Farklı kripto varlıklarda al sat yapmak

Vergilendirilemez durumlar:

• İtibari para ile kripto almak ve elinde tutmak
• Vergiden muaf bir hayır kurumuna ya da kâr emeli gütmeyen bir kuruluşa kripto bağışında bulunmak
• Kripto ikramı almak ve vermek
• Kendi hesabına kripto varlık transferi yapmak

Örneğin ABD’li biri 20.000 dolardan Bitcoin alsa ve bunu 25.000 dolardan satsa, elde ettiğin 5.000 dolarlık kârın vergisini vermek zorundadır. Ayrıyeten ABD’de kripto madencilik süreçleri de vergilendirilebilir. Kripto madenciliğini bir iş olarak yapan şirketler elde ettikleri geliri işletme geliri olarak belgelemek zorundadır.

Kısaca ABD’de kripto varlık vergileri kâr elde edildiğinde devreye girer ve elinde kripto varlık tutmak vergilendirilemez.

Türkiye’de kripto varlık hizmet sağlayıcıları nasıl düzenlenebilir ve kripto varlıklara nasıl bir vergi gelebilir?

İlk olarak 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda bahsedilen kripto varlık hizmet sağlayıcılarına yönelik düzenlenmeden bahsedelim. Burada kullanılan “kripto varlık hizmet sağlayıcıları” terimi çok geniştir ve borsalar dışında kripto varlıklar ile her türlü hizmeti veren şirketi kapsar.

2024 yıllık programına nazaran bunun üzerinde Türkiye Hazine ve Maliye Bakanlığı ve TCMB çalışmalar yürütecek. Lakin ülkemizde halka arz faaliyetlerinin, borsaların, halka açık şirketlerin, aracı kurum ve kuruluşların denetlenmesi üzere pek çok faaliyeti Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) yürütmektedir.

Kripto varlık hizmet sağlayıcılarına dair bir yasa çıkarsa bu her türlü kripto hizmet sağlayıcısının SPK’ye kaydolması ve onun kontrolüne tabi olmasını gerektirebilir.

Kripto varlık vergisi açısından ise ülkemizde Borsa İstanbul’da yapılan pay senedi alım satım süreçlerinde vergiler kaynaktan kesildiğinden ötürü bunun bir gibisi kripto varlıklara da uygulanabilir.

Buna benzeri bir yasa gelirse, bir kripto varlık sürecinden kâr elde ettiğinizde kullandığınız borsa sizin isminize verginizi elde ettiğiniz kârdan keser.

Önemli not: Bu içeriğimizde belirtilen görüşlerin resmî bir desteği yoktur. Faydalandığımız kaynaklara alttaki banttan ulaşabilirsiniz. Türkiye’de kripto vergi maddeleri üzerinde hala çalışmalar yapılıyor ve biz de bu alanda atılan adımlar konusunda sizi yeni tutacağız.

Diğer kripto para İçeriklerimiz: